داستان معمایی اصطلاحی است که معمولاً معادل داستان‌های کارآگاهی استفاده می‌شود که معادل مناسبی برای این ژانر داستانی نیست. به‌عبارت‌دیگر داستان کوتاه یارمانی که در آن‌یک کارآگاه (حرفه‌ای یا آماتور) به حل معمای یک جرم می‌پردازد.
اصطلاح "داستان معمایی" گاهی ممکن است به مجموعه داستان‌های کارآگاهی محدود شود که در قیاس با داستان‌های کارآگاهی که به یک عمل یا رئالیسم محض می‌پردازد، تأکید اصلی این داستان‌ها روی عنصر معما و یافتن راه‌حل‌های منطقی برای آن‌ها است. بااین‌حال، "راز یا معما" ممکن است برای توصیف انواع داستان‌های جنایی بکار رود، حتی اگر هیچ معمایی برای حل شدن وجود نداشته باشد. برای مثال، نویسندگان آمریکایی داستان‌های معمایی، خود را "ازجمله برترین‌ها در نوشتن داستان‌های معمایی، متخصص درزمینه نوشتن داستان‌های جنایی، نویسندگان مشتاق درزمینه داستان‌های جنایی و کسانی که اختصاصاً به این ژانر تعلق دارند"، می‌دانند.
هرچند، اصطلاح "داستان معمایی یا رازآلود" در حیطه ژانر جنایی قرار می‌گیرد، اما ممکن است در مواقع خاص به ژانری کاملاً متفاوت اشاره کند که به معماهای فرا طبیعی می‌پردازد (حتی اگر هیچ‌گونه جنایتی در آن اتفاق نیافتد).
استفاده از این شکل داستانی در مجلات زرد ده‌های 1930 و 1940 به‌وفور دیده می‌شد که عناوینی همچون Dime Mystery، Thrilling Mystery، Spicy Mystery را دربر می‌گرفت و در آن زمان به آن‌ها مجموعه داستان "تهدیدهای عجیب‌وغریب" (weird menace) گفته می‌شد -همچون وحشت غیرقابل‌توصیف در نمایش‌های "گران گینیول" (Grand Guignol). این عناوین در مقابل عناوین موازی‌شان یعنی Dime Detective، Thrilling Detective و Spicy Detective قرار می‌گیرند که حاوی داستان‌های جنجالی جنایی هستند.
نخستین کاربرد "راز یا معما" در معنای امروزی‌‌اش، با Dime Mystery آغاز شد که به‌عنوان مجله‌ای عامه‌پسند در حوزه‌ی داستان‌های جنایی منتشر می‌شد که بعدها در اواخر سال 1933، مجموعه داستان "تهدیدهای عجیب‌وغریب" (weird menace) تغییر نام داد.
