محمد علی همایون کاتوزیان (متولد ۲۶ آبان ۱۳۲۱، تهران) که در ایران وی را به نام همایون کاتوزیان و در خارج از ایران به نام هما کاتوزیان نیز می‌شناسند، اقتصاددان، تاریخ‌نگار، کاوشگر علوم سیاسی و منتقد ادبی است. کاتوزیان پس از فراغت از تحصیل در دبیرستان البرز و گذراندن یک سال در دانشگاه تهران، برای خواندن رشته اقتصاد به انگلستان رفت. او در سال ۱۹۶۷ لیسانس خود را از دانشگاه بیرمنگام دریافت کرد. در سال ۱۹۶۸ فوق لیسانس را از دانشگاه لندن و در سال ۱۹۸۴ دکترایش را از دانشگاه کنت در کانتربری گرفت. در سال‌های بین ۱۹۶۸ تا ۱۹۸۶ در انگلستان، ایران، کانادا و ایالات متحده اقتصاد درس داد.
زمینهٔ تحقیق مورد علاقهٔ همایون کاتوزیان مسائل مربوط به ایران است. تحصیلات رسمی دانشگاهی کاتوزیان در اقتصاد و جامعه‌شناسی است. او به طور همزمان مطالعاتش را در زمینهٔ تاریخ و ادبیات ایران تا سطح پیشرفته آکادمیک ادامه داده‌است و نتایج این مطالعات را می‌توان در تنوع آثار چاپ شده از او دید. تا کنون از او بیش از هفت کتاب در زمینه تاریخ و ادبیات ایران به زبان انگلیسی به چاپ رسیده‌است. او در حال حاضر Research Fellow (پژوهشگر پسا دکترا)/دستیار آموزشیدر کالج سنت آنتونی و عضو هیئت علمی مؤسسه شرق‌شناسی دانشگاه آکسفورد است. از آثار کاتوزیان به فارسی عبارتند از: تجارت بین‌الملل(نشر دانشگاه تهران، ۱۳۵۳) آموزش عالی و دانشگاه‌های امروز(انتشارات دانشگاه شیراز، ۱۳۵۳) آدام اسمیت و ثروت ملل(انتشارات امیرکبیر، ۱۳۵۸) خاطرات سیاسی خلیل ملکی(انتشارات رواق، ۱۳۶۰) مقالاتی دربارهٔ خاطرات خلیل ملکی(شرکت انتشار، ۱۳۷۰) اقتصاد سیاسی ایران: از مشروطیت تا پایان سلسله پهلوی، ترجمه محمدرضا نفیسی و کامبیز عزیزی (نشر مرکز، ۱۳۷۲) استبداد، دموکراسی و نهضت ملی(نشر مرکز، ۱۳۷۲) صادق هدایت و مرگ نویسنده، ترجمه فیروزه مهاجر (نشر مرکز، ۱۳۷۲) صادق هدایت، زندگی و افسانه یک نویسنده ایرانی(طرح نو، ۱۳۷۲) مصدق و مبارزه برای قدرت در ایران، ترجمه فرزانه طاهری (نشر مرکز، ۱۳۷۳) نقدی بر بوف کور هدایت(نشر مرکز، ۱۳۷۳) ایدئولوژی و روش در اقتصاد(نشر مرکز، ۱۳۷۴) چهارده مقاله در ادبیات، اجتماع، فلسفه و اقتصاد(نشر مرکز، ۱۳۷۴) برخورد عقاید و آرای ملکی(ویرایش، با همکاری: امیر پیشداد) (نشر مرکز، ۱۳۷۴) نه مقاله در جامعه‌شناسی تاریخی ایران(نشر مرکز، ۱۳۷۷) دولت و جامعه در ایران، سقوط قاجار و استقرار پهلوی(نشر مرکز، ۱۳۷۹) هشت مقاله در تاریخ و ادب معاصر(نشر مرکز، ۱۳۸۰) تضاد دولت و ملت: نظریه تاریخ و سیاست در ایران، ترجمه مرتضی طیب (نشر نی، ۱۳۸۱) نامه‌های خلیل ملکی(نشر مرکز، ۱۳۸۲) جمالزاده و ادبیات او(نشر شهاب، ۱۳۸۲) نه مقاله دربارهٔ جامعه‌شناسی تاریخی ایران: نفت و توسعه اقتصادی، ترجمه علیرضا طیب سعدی، شاعر عشق و زندگی(نشر مرکز، ۱۳۸۵) جستارهایی دربارهٔ تئوری توطئه در ایران، ترجمه محمد ابراهیم فتاحی ایرانیان، ترجمه: دکتر حسین شهیدی (نشر مرکز، ۱۳۹۱) ایران، جامعه کوتاه مدت و ۳ مقاله دیگر، ترجمه عبدا… کوثری (نشر نی، ۱۳۹۰)
نظری وجود ندارد