مصطفی ملکیان (زادهٔ ۱۳۳۵ در شهرضا) فیلسوف و روشنفکر ایرانی است. تحصیل در رشته مهندسی مکانیک را در دانشگاه تبریز به سال ۱۳۵۲ آغاز کرد، اما دغدغه‌های فلسفی و کلامی باعث شد وی رشته مهندسی را رها کند و به سراغ فلسفه برود. او تحصیل در حوزه و دانشگاه را هم‌زمان پی گرفت. ملکیان به گفته خودش، در مهر ماه سال ۱۳۵۸ وارد حوزه علمیه می‌شود و در سال ۱۳۷۷ حوزه را ترک می‌کند. ملکیان در سال ۱۳۶۵ در رشته فلسفه موفق به اخذ مدرک لیسانس شد و با اینکه تنها یک گام تا دفاع از پایان‌نامه کارشناسی ارشد فلسفه اسلامی دانشگاه تهران فاصله داشت از ادامه تحصیل انصراف داد. سپس به قم رفت و سالیانی نیز به تحصیل در حوزه علمیه قم پرداخت. در قم از درس کسانی چون عبدالله جوادی آملی، محمدتقی مصباح یزدی، حسن حسن‌زاده آملی، یحیی انصاری شیرازی و سید رضا بهاءالدینی و آقای ستوده بهره برد. ی مدتی در مؤسسه امام خمینی مشغول تحصیل و تدریس بود. ویرایش کتاب جامعه و تاریخ اثر محمدتقی مصباح یزدی از نتایج این همکاری است. وی مدت ده سال از نزدیک با محمدتقی مصباح یزدی همکاری داشته‌است و تنها بخشی از کتاب «علم النفس» اسفار را نزد محمدتقی مصباح یزدی فراگرفته است. ملیکان بیشتر نزد عبدالله جوادی آملی شاگردی کرده‌است.

مکتب ها: فلسفه تحلیلی، اگزیستانسیالیسم، روان‌شناسی انسان‌گرایانه برخی از دیدگاه‌های مصطفی ملکیان: «خوشی زندگی یك بحث روانشناختی است در حالی كه خوبی زندگی یك بحث اخلاقی است زیرا لذت بردن یك بحث فردی است و هر كس در خوشی یا ناخوشی، خودش لذت می‌برد یا بر درد و رنجش افزوده می‌شود. در حالی كه خوبی زندگی به افزایش یا كاهش درد و رنج دیگران اشاره دارد. اما بحث ارزشمندی زندگی یك موضوع كاركردی است، زیرا در آن از این بحث می‌شود كه آیا انسان در مقایسه با چیزی كه از هستی گرفته چه چیزی به آن افزوده یا از آن كاسته است.» «گاهی منظور از معنای زندگی بدین معنی است که آیا زیستن ارزش دارد و آیا به صرفه است که ما به زندگی خودمان ادامه بدهیم. فهم این مساله ناشی از مساله دیگر با عنوان عقلانیت عملی است. عقلانیت عملی نیز بدین معنی است که دست به کاری نزنید که هزینه‌اش بیشتر از فایده‌اش برای شما باشد و اگر دست به کاری زدید که هزینه‌اش بیش از فایده‌اش بود فوراً آن را متوقف کنید. بر اساس عقلانیت عملی اگر زیستن را یک کار بدانیم باید بگوییم که با ما با قصد خود به این کار مشغول نشدیم و توسط پدر و مادر به این دنیا آمدیم، از سوی دیگر اگر بخواهیم از این کار دست بکشیم باید خودکشی کنیم. حال اگر خودکشی نکردیم یعنی اینکه فایده زندگی بیش از هزینه‌اش برای ما بوده است.» «رنجها و لذتهای یک شخص، شاخص‌ترین شاخصه‌‌های شخصیت و منش او به حساب می‌آیند. هیچ چیز بیش از اینکه چه اموری مایه‌ رنج من‌اند و چه اموری سبب‌ساز لذتِ من، مرا به خودم و به دیگران نمی‌شناساند.» «در مورد بیشتر انسان‌ها تنها جسم شان در زمان حال زندگی می‌كند، در حالی كه ذهن و روان‌شان در حال به سر نمی‌برد، بلكه ذهن‌شان مشغول برنامه‌های آینده یا خاطرات گذشته است.»